Patani, Güney Asya’nın Filistin’i olarak bilinir. Tarihinde acılar dolu olan bu ülke bize Sultan Abdülhamit Hanı ve Osmanlı devletini hatırlatıyor. Yetim günleri kapsamında Patani’nin etkili isimlerinde Abdülhamid Yusuf beyle röportaj yapma imkânı bulduk.
-Patani’nin tarihinden ve genel durumdan bahsedermisiniz ?
-Abdülhamid Yusuf: Öncelikle Patani topraklarına hoş geldiniz. Bizim Malaylar olarak hikâyemiz 1.yüz yıla kadar gidiyor. 12. Yüzyılda Yemenli tüccarlar vesilesiyle İslam dini ile tanıştık. 1457 yılında Kralımız İslamı kabul edince Patani İslam Krallığı kuruldu. Patani’nin asıl tarihi 229 yıl önce başlayan Tayların ülkemizi işgaliyle başladı. İngilizler, Patani’yi 1909 yılında Taylara teslim etti ve işgal başladı. Taylar, Patani’yi işgal ettikten sonra 14 ili kendine bağladı geri kalan yerleri Malezya’ya verdi. Ülkede savaş sürekli devam etmekte, inişli çıkışlı süreçler oldu ta ki 2004 yılındaki Takbay katliamına kadar bu katliamdan sonra İslami hareketler güçlendi. Daha önceden farklı gruplar vardı şu an bütün gruplar ‘’Mara’’ adlı platformda toplandı. Temel mücadelemiz; özgürlük elde ederek işgal olan topraklarımızı geri almak.
-Bölgede son durum nasıl?
2004 yılında sonra Patani’de her gün 3-4 kişi öldürüyor. Bölgede kırmızı hat sıcak çatışma olan alan ve yeşil hat sivillerin rahat yaşama alanı oluşturuldu. Şu ana kadar 60 bin insan bölgeden kaçtı, 40 bin kişi kayıp ve 6 binin üzerinde çocuk yetim kaldı.
-İslamı yaşamada sorun yaşıyor musunuz?
-Hayır yaşamıyoruz, mücadele yaparak bazı haklar elde ettik.
-Bu haklardan ve Bölge yönetiminizden bahsedebilir misiniz?
-Genelde yönetimde Budist Tay yönetimi hakim ama Müslüman yöneticilerde mevcut. Baskı döneminde kızlarımız mini etek giymek zorundaydı, yönetimde bizlere yer verilmiyordu. Şimdi Tay hükümeti dış dünya’ya iç problemini çözmüş gözükmez için bu hakları verdiğini söylese de bu gerçeği yansıtmıyor. Biz mücadele sonucunda İslami yaşantı rahatlatıp yönetimde temsil hakkı elde ettik.
-Tayland ve Patani’de Müslümanların nüfus oranı nedir?
-Tayland’ın nüfusu 70 milyon ve %10’u Müslüman, Patani’de ise nüfus 3 milyon ve %95’i Müslüman.
-Tayland seçimlerine dâhil oluyor musunuz? Tayland parlamentosunda temsil ediliyor musunuz?
-Seçimlere katılma hakkımız var, Parlamentoda da temsil ediliyoruz sadece bağımsızlık elde etme hakkımız yok.
-Patani’li Kadınların en önemli sorunu nedir?
- Kızlarının evden kaçıp Budist gençleriyle evlenmesi, bu da eğitim seviyesinin düşük olmasından dolayı.
-Topraklarınız verimli olduğunu biliyoruz. Gelir seviyeniz nedir? Taylar size gelir hakkı bırakıyorlar mı?
-Bize hiçbir gelir bırakmıyorlar, biz de bu yüzden özgürlük istiyoruz. Aileler küçük alanlara sahip sadece günlük ihtiyaçlarını karşılayacak güce sahipler, Kauçuk üretimiyle gelir sağlanıyor. Ayrıca tropikal meyve yetiştiriciliği de yapılıyor. Bölgemiz doğal gaz ve petrol bakımından zengin. Taylar sadece kendilerine pay alıp Patani’nilere bir şey vermiyor.
-Patani’de eğitim durumu nasıl?
-Çok kötü bir durumda. Eğitim almaya teşvik yok, Taylar kendi müfredatlarını dayatıyor. Çocuklar sabah 07.30’dan saat:16.00’a kadar okuldalar ve yoruldukları için başka bir şey yapmıyorlar. Eğitim Lise seviyesine kadar sürüyor. Bizlerde Müslüman kişiler vesilesiyle özel okullar açmaya çalışıyoruz çünkü kendi tarihimiz ve dinimiz Tay okullarında anlatılmıyor.
-Patani’de katliamların olduğunu biliyoruz? Bize şahit olduğunuz olayları aktarabilir misiniz?
-Patani’nin ilk trajedisi 229 yıl önceye dayanıyor. İşgal başladığında 75 sene önce Suudi Arabistan’da okuyan gençler Birleşik gençlik hareketini kurarak ilk direnişi başlattılar. Budistlerde bu eylemleri kırmak için camii katliamları, kaçırmalar vb. baskılar yaparak bize engel olmaya çalıştılar. Direnişte etkili bir isim olan Hacı Sülong var. Direnişten kısa süre sonra Taylar onu kaçırıp öldürdüler. Halkta ‘Düstunya’’ bölgesinde eylem yaptı. Taylarda 100’lerce insani öldürdü. 60 bin insan bu olaydan sonra Patani’den göç etti. Taylar eylemi bastırma nedeni olarak; bizler göstericilerin ne yapmak istemediğini anlamadık bunun için ateş açtık gibi bir neden de bulundular. Benim 3 öğrencimin şahit olduğu olayı anlatmak isterim.
-Tabi ki buyurun.
-Takbay katliamı 2004 yılında gerçekleşen acı olay. Tay hükümeti, Takbay polis merkezinde ki 6 Patanili genci, direnişcilere silah veriyor gerekçesiyle hapse attı. Halkta buna tepki olarak eylem yapınca Tay hükümeti bu eylemi silahla bastırdı. Ramazan ayında 400 kişiyi bir kamyona yükleyip 7 kilometre mesafede ki ‘Nonçi’ye 7 saatte götürerek insanları yollara atıp kayıp olmalarını sağladı. Sadece 75 kişinin öldüğünü duyurdular, bu olaydan sağ kurtulan 6 kişi bu durumu bize anlattı.
-Bize röportaj için vakit ayırdığınız için teşekkür ederiz.
- Ben teşekkür ederim. Türkiye’ye selam iletiyoruz.
Halit DEVELİOĞLU / Patani / 2016
YORUMLAR